[Khám phá] Những tác động tiêu cực đến chúng ta trong kỷ nguyên công nghệ

Những sản phẩm như iPhone, laptop hay các dịch vụ như Netflix là sự tiến bộ của công nghệ. Thực tế chứng minh, ý kiến trên đã đúng với những lợi ích mà công nghệ mang lại. Tuy nhiên, sự tiến bộ này cũng đi kèm với một số hậu quả không mong muốn mà có thể bạn chưa biết.

Trong cuốn sách The Shallows: What The Internet Is Doing To Our Brains (Tạm dịch: Sự hiểu biết nông cạn: Đó là những gì Internet mang lại cho trí tuệ chúng ta) của tác giả Nicholas Carr, "nhà tâm thần học Michael Merzenich cho rằng bộ não của chúng ta đang dần trở nên thụ động hơn bởi những tiến bộ công nghệ". Thông qua cuốn sách, Merzenich muốn cảnh báo, tác động của công nghệ lên trí tuệ của con người có thể mang đến những tai hại "chết người".
Vấn đề này khiến chúng ta buộc phải tự đặt ra câu hỏi. Chính xác thì, sự phát triển của công nghệ đã làm "rối tung" bộ não của chúng ta như thế nào? Sau đây sẽ là câu trả lời cho câu hỏi đó:

1. Ảnh hưởng tới giấc ngủ

Các nghiên cứu chỉ ra rằng, ánh sáng giàu sắc tố màu xanh được phát ra từ smartphone, tablet hay latop có thể ngăn chặn cơ thể tiết ra melatonin vào ban đêm. Melatonin là một loại hormone quan trọng giúp vận hành đồng hồ sinh học trong cơ thể. Bạn có thể hiểu đơn giản hơn, nó giúp nhắc nhở cơ thể rằng"bây giờ đã là ban đêm" hay "đã đến giờ đi ngủ". Và ánh sáng xanh làm gián đoạn quá trình đó khiến bạn không thể có được một thời gian biểu phù hợp.

Trên hết, việc mất ngủ sẽ ảnh hưởng xấu tới não bộ. Nếu bạn không được ngủ đủ từ bảy đến tám giờ mỗi đêm, bạn có thể sẽ có một ngày làm việc tồi tệ với tâm trạng không tốt, kém tập trung tại công ty cùng các vấn đề về trí nhớ khác. Ngoài ra, thiếu ngủ còn khiến bạn tiêu giảm một số mô não trong thực tế.

2. Ảnh hưởng tới khả năng chú ý

Nicholas Carr đã viết: "Giống như rất nhiều người, tôi dành nhiều thời gian cho Internet và các công nghệ kỹ thuật số khác trong vòng 10 -15 năm qua. Tôi rất thích thú với những tiện ích mà các công nghệ này mang lại. Nhưng tôi cũng nhận ra rằng, hình như tôi đang đánh mất dần khả năng tập trung sâu vào một thứ gì đó trong một thời gian dài. Chẳng hạn như khi ngồi xuống đọc một cuốn sách, tôi chỉ có thể đọc được một vài trang. Đầu óc tôi bắt đầu nghĩ đến những thứ khác và tôi đánh mất sự tập trung. Đó là lý do tại sao mà tôi chỉ muốn nhấp chuột liên tục, chuyển từ web này sang trang khác, kiểm tra email và làm vô số những thứ linh tinh khác. Thói quen trên Internet khiến cho đầu óc bị ảnh hưởng và muốn thực hiện mọi việc theo thói quen đó".

Thực vậy, một cuộc khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Pew với hơn 2400 giáo viên cho thấy, trẻ vị thành niên là những người bị tác động bởi Internet nhiều hơn cả. Hầu hết những nhà giáo đều cảm thấy học sinh của họ ngày nay dễ bị sao lãng hơn nhiều so với những thế hệ trước. Trong đó, có tới 87% giáo viên đồng ý với quan điểm: "Công nghệ số ngày này đã tạo ra một thế hệ có khả năng tập trung kém và rất dễ bị sao lãng trong thực tế". Ngoài ra, có thêm 64% giáo viên lại cho rằng: "Công nghệ số ngày nay có nhiều chiêu trò phân tán sự chú ý của học sinh, sinh viên theo mục đích của những nhà phát triển hơn là phục vụ cho mục đích học tập".

3. Ảnh hưởng tới khả năng ghi nhớ

Xu hướng của công nghệ ngày nay là tìm mọi cách để thu hút sự chú ý của bạn, khiến việc hình thành những vùng ký ức mới trở nên khó khăn hơn. Như Nicholas Carr giải thích trong cuốn sách The Shallows, bộ não chúng ta tồn tại hai dạng bộ nhớ: bộ nhớ ngắn hạn và dài hạn. Mọi thông tin cần được chuyển từ bộ nhớ ngắn hạn sang bộ nhớ dài hạn để có thể được ghi nhớ lâu dài. Bất kỳ hoạt động nào phá hoại quá trình ghi nhớ ngắn hạn – ví dụ như nói chuyện, dừng kiểm tra email hay gửi tin nhắn, trong khi đang đọc một bài viết – đều có thể loại bỏ những thông tin cần thiết khỏi bộ nhớ của bạn trước khi quá trình chuyển giao được thực hiện.
Ngoài ra, bộ nhớ ngắn hạn cũng có giới hạn về lượng thông tin có thể thu thập được cùng lúc. "Việc có quá nhiều thông tin cùng lúc – giả dụ như khi đọc báo điện tử, tham gia mạng xã hội,… – giống như việc "liên tục đổ nước vào một chiếc cốc đầy. Bởi vậy, những tin tức cũ sẽ bị biến mất (tràn ra ngoài) khi thông tin mới được rót vào", theo Tony Schwartz, chuyên gia về năng suất công việc.

4. Phụ thuộc vào Internet để ghi nhớ mọi thứ

Trong quá khứ, con người ta đã từng có thể ghi nhớ và gìn giữ lượng lớn thông tin trong não bộ. Tuy nhiên, sự phát triển của công nghệ đang dần loại bỏ khả năng này. Bởi ngày nay, những công cụ như Google hay smartphone đã thay bộ nhớ thực hiện điều đó. Nghiên cứu của những nhà khoa học Mỹ năm ngoái đã chỉ ra, Internet ngày nay như là một "ổ cứng ngoài" của bộ não con người. Mọi thông tin đều có thể được tìm kiếm thông qua nó. Từ đó, con người ta ngày càng trở nên phụ thuộc quá nhiều vào Internet.

5. Dễ quên hơn

Cuộc khảo sát của Trending Machine vào năm 2013 cho thấy, thế hệ 8X và 9X ngày nay quên nhiều thông tin thường ngày hơn những người trên 55 tuổi. Có nhiều người trong số họ thậm chí còn không thể ghi nhớ được những thông tin tối thiểu hàng ngày như hôm nay là ngày nào, hay mình đã bỏ quên chìa khóa ở đâu, …
Ngoài ra, cuộc khảo sát này còn cho biết thêm, "công nghệ là một trong số những thủ phạm chính của hiện tượng đó. Số lượng người sử dụng những sản phẩm tiến bộ công nghệ đang ngày càng tăng. Tương ứng với nó là những người thường xuyên ngơ ngác vì thiếu ngủ cũng phát triển mạnh. Mà hậu quả cuối cùng của việc thiếu ngủ là gì? Chính là sự quên lãng mức độ cao".

6. Không thể tìm đường nếu thiếu GPS

Theo chuỗi các nghiên cứu được công bố vào năm 2010, những người có xu hướng phụ thuộc vào GPS sẽ có vùng hippocampus (hồi hải mã) hoạt động kém hơn. Đây là vùng trong não bộ liên quan tới khả năng ghi nhớ và định hướng. Trên hết, nghiên cứu còn cho thấy, hoạt động sử dụng bộ nhớ không gian – bao gồm việc dùng những dấu hiệu trực quan phát triển "bản đồ nhận thức" giúp ghi nhớ các tuyến đường – thay vì sử dụng các công cụ tìm đường tự động GPS, có thể giúp chúng ta ngăn chặn được những vấn đề về bộ nhớ trong cuộc sống sau này.

7. Bộ não giống những người nghiện

Giống như lo sợ của những vị phụ huynh với những trẻ nhỏ dành quá nhiều thời gian để chơi Candy Crush. Thực tế, một nghiên cứu trong năm 2012 cho thấy, dành quá nhiều thời gian trên Internet có thể gây ra những thay đổi trong não bộ giống như trí óc của những người nghiện rươu hoặc ma túy.

Những "con nghiện Internet" – đặc biệt là các game thủ, những người bỏ bê mọi hoạt động xung quanh để triền miên ngày dài bên các trò chơi trực tuyến – có vùng chất xám và trắng bất thường tồn tại trong não. Họ bị thương tổn tất cả những vùng não bộ liên quan trực tiếp đến khả năng tập trung sự chú ý, cảm xúc, hoặc khả năng tạo quyết định. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, bộ não của những người nghiện rượu và ma túy cũng có cấu trúc bất thường như vậy.

"Tôi đã từng thấy nhiều sinh viên bị đuổi học, những người lao động không bằng cấp hay cả những cuộc hôn nhân tan vỡ chỉ bởi vì nghiện game trực tuyến", tiến sĩ Henriette Bowden Jones, người đang điều hành một bệnh viện dành cho người nghiện Internet ở Anh, cho biết.

Kết:

Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ là một bước tiến nhảy vọt của nhân loại. Tuy nhiên, mọi việc đều có hai mặt. Đi kèm với nó là những tác động xấu tới đời sống con người. Baroness Greenfield, một nhà nghiên cứu tại trường ĐH Oxford University, cựu trưởng Viện nghiên cứu hoàng gia nước Anh, đã khuyến cáo: "Song song với lợi ích của Internet là những ảnh hưởng tiêu cực. Ảnh hưởng này cũng như những biến đổi khí hậu vậy. Nó không đe dọa đến sự tồn tại của hành tinh này ngay lập tức. Nhưng nó lại ảnh hưởng đến chất lượng và tương lai sau này của con người". Vậy nên, hãy lại cân đối thời gian biểu sử dụng Internet trong ngày và tăng cường cho các hoat động ngoài trời (thể thao, du lịch, hoạt động xã hội) hơn.